Rośliny trujące dla kota

W wielu roślinach występują substancje biologicznie czynne, które mogą powodować poważne zatrucia. Według raportów różnych ośrodków weterynaryjnej informacji, zatrucia roślinami są jednymi z najczęściej występujących wśród zwierząt. U kotów są skutkiem przypadkowego spożycia roślin znajdujących się w mieszkaniach czy ogrodach. Wśród substancji o działaniu toksycznym wyróżniamy m.in.: alkaloidy, glikozydy, saponiny, toksoalbuminy i olejki eteryczne.

Aby doszło do zatrucia szkodliwa substancja musi wniknąć do organizmu oraz zostać włączona w szlaki metaboliczne. Z chemicznego punktu widzenia między substancjami farmakologicznymi (czyli lekami) a truciznami nie ma zbyt wielu różnic. Obie kategorie modyfikują fizjologię organizmu, jednak przy okazji zatrucia możemy spodziewać się zmian nieodwracalnych.

Samo posiadanie pięknych, choć śmiertelnie niebezpiecznych roślin doniczkowych, nie spowoduje bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia kota, jednak ich dostanie się do przewodu pokarmowego zwierzęcia już tak. Zarówno w domu, jak i w środowisku znaleźć możemy sporo potencjalnie niebezpiecznych roślin, których spożycie zakończy się pełnoobjawowym zatruciem ludzi lub zwierząt. 

Większość zatruć ma charakter ostry więc objawy pojawiają się dość szybko od zjedzenia toksycznej rośliny, najczęściej w ciągu kilku godzin.

Przedstawiamy spis roślin, których koci opiekunowie powinni w domu unikać:

🌿 Działanie toksyczne tych roślin wynika z silnie drażniącego soku, który zawiera nierozpuszczalne szczawiany w postaci igieł. Powodują bolesne podrażnienie błon śluzowych, ich opuchnięcie. Po zjedzeniu liści u kota mogą pojawić się silne bóle brzucha i biegunka. Cięższy przebieg ma zatrucie filodendronem: ogólne osłabienie, silne podrażnienie błon śluzowych i ślinotok. Mogą wystąpić drżenia mięśni, podwyższenie temperatury ciała oraz w krótkim czasie uszkodzenie nerek.

– zawierające związki terpenowe:

• wilczomlecz nadobny (gwiazda betlejemska)
• różanecznik (azalia, rododendron)
• fikus
• kroton

🌿 Związki te wykazują działanie drażniące na skórę i błony śluzowe. U zatrutych zwierząt obserwuje się zaburzenia żołądkowo-jelitowe, ślinienie, wymioty. Z czasem prowadzą do drżenia mięśni, zaburzenia pracy serca, oddychania i spadku ciśnienia krwi.

– zawierające glikozydy:

• oleander pospolity (i inne kwiaty z rodziny toinowatych)
• lilie (i wszystkie inne rośliny z rodziny liliowatych)
• cyklamen (fiołek alpejski)
• jemioła

🌿 Objawy zatrucia pojawiają się stopniowo. Początkowo występują zaburzenia żołądkowo-jelitowe, nerkowe, posmutnienie, następnie zaburzenia pracy serca. W ciężkich zatruciach dochodzi do konwulsji oraz zatrzymania pracy serca. Zjedzenie nawet niewielkiej ilości jakiejkolwiek części rośliny w przypadku liliowatych (włącznie z pyłkiem) może spowodować potencjalnie śmiertelną martwicę kanalików nerkowych, ale uszkodzenie jest odwracalne pod warunkiem, że leczenie zostanie podjęte odpowiednio wcześnie. Niezbędne jest bezzwłoczne wdrożenie odpowiedniej terapii.

– zawierające saponiny:

• bluszcz pospolity
• dracena

🌿 Wywołują stany zapalne jamy ustnej i gardła, zapalenie spojówek, łzawienie, biegunkę, uczulenia skóry. W przypadku ciężkich zatruć dochodzi do porażeń i zaburzeń w oddychaniu.

– zawierające alkaloidy:

• fikus
• żonkil
• chryzantema
• cebulki tulipanów, żonkili i hiacyntów
• kliwia pomarańczowa
• ziemniaki

🌿 Duże ilości solaniny znajdują się w niedojrzałych bulwach ziemniaka oraz kiełkach, pędach, kwiatach i nasionach. Alkaloid ziemniaków, solanina, słabo wchłania się z przewodu pokarmowego i działa drażniąco na błony śluzowe. Powoduje uszkodzenie nerek, początkowo pobudza, a później poraża ośrodkowy układ nerwowy. Zawarta w cebulkach galantamina działa w podobny sposób. U zatrutych alkaloidami zwierząt stwierdza się ślinotok, biegunkę, wymioty, trudności w połykaniu, zaburzenie widzenia, arytmię.

– zawierające pochodne antracenu:

• aloes

🌿 Najczęściej zatrucie aloesem objawia się średnio nasilonymi zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi.

Potencjalne zagrożenie dla kotów stanowią również wszelkie rośliny posiadające kolce, gdyż kot może się nimi zranić bądź połknąć fragment łodygi lub liścia z kolcami, raniąc jamę ustną lub przewód pokarmowy.

Jeśli kot wykazuje objawy zatrucia, należy jak najszybciej udać się do lekarza weterynarii. Bardzo istotne jest, aby poinformować lekarza, jaki gatunek rośliny mogło zjeść zwierzę.

Bibliografia z dnia 28.09.2020:

• Koty. Weterynaryjna praktyka kliniczna – Harvey A., Tasker S. Edra Urban&Partner, 2019.
• Toksykologia weterynaryjna. Wybrane zagadnienia – Dariusz Barski, Anna Spodniewska. Olsztyn 2014
• https://www.aspca.org/pet-care/animal-poison-control/toxic-and-non-toxic-plants